یک لحظه تصور کنید که موتورسیکلتها، هیچ چراغ و سیستم روشنایی نداشتند. چه اتفاقی می‌افتاد؟ شب‌ها که همه چیز به هم می‌ریخت. کسی تشخیص نمی‌داد که چه موتورسیکلتی در چه جهتی و با چه وضعیتی و چه حجمی در حال رفت و آمد است. در طول روز هم وضعیت چندان بهتر نبود. نمی‌دانستیم یک موتورسیکلت در حال حرکت، کی ترمز می‌کند و کی می‌خواهد به چپ و راست بپیچد و… . به همین دلیل بود که سیستم روشنایی وسایل نقلیه، ایجاد شد تا این نیازها را رفع کند. این سیستم که شامل بخش‌هایی مختلف است، به راننده قدرت کنترل بیشتری می‌دهد و همچنین کمک زیادی به شناسایی موتورسیکلت توسط دیگر رانندگان می‌کند. اگر می‌خواهید درباره انواع چراغ موتورسیکلت بیشتر بدانید، پس باشگاه موتورسواران ایران را همراهی کنید.
عناوین این مطلب
- سیستم روشنایی موتورسیکلتها
- انواع چراغ موتورسیکلت
- انواع مدل‌های چراغ موتورسیکلت
- چند نکته باقیمانده درباره چراغ موتورسیکلتها
سیستم روشنایی موتورسیکلتها
وقتی از سیستم روشنایی موتورسیکلتها صحبت می‌کنیم، در واقع داریم از سیستمی حرف می‌زنیم که شامل چراغ جلو، فلاشرهایی در جلو و عقب و کنار و حتی گاه سقف موتورسیکلت و نیز چراغ عقب و… است. این سیستم ایجاد شده است تا هم مسیر را برای کاربر موتورسیکلت روشن کند، هم باعث تشخیص موتورسیکلت توسط دیگران شود و هم پیام‌هایی به دیگران مخابره کند که این موتورسیکلت چه اندازه‌ای داشته و چه سرعتی دارد و در چه موقعیتی در حال حرکت است. این پیام‌ها برای موتورسیکلتهای دیگر مخصوصا وقتی که خیابان‌ها شلوغ بوده و سرعت بالاست، اهمیت زیادی دارد. به این منظور نیز سعی شده است که در سراسر جهان، از رنگ‌هایی مشخص و استاندارد به این منظور سود برده شود تا کاربران موتورسیکلت سرگردان نشوند و تکلیف روشن باشد.
انواع چراغ موتورسیکلت
در ابتدا بیایید به طور گذرا، انواع روشنایی و چراغ‌های موجود در یک موتورسیکلت را با هم مرور کنیم؛
انواع چراغ روی بدنه
- چراغ‌های بزرگ جلو
- چراغ‌های مه‌شکن
- چراغ‌های کوچک جلو
- چراغ‌های خطر
- چراغ‌های ترمز
- چراغ‌های راهنما
- چراغ‌های پلاک موتورسیکلت
- چراغ های‌جانبی (پارک)
انواع چراغ‌های دیگر
- چراغ‌های نقشه‌خوانی
- چراغ‌های صفحه نشان‌دهنده‌ها و پنل جلوی راننده
- چراغ جعبه داشبورد
۱. چراغ بزرگ جلو
شاخص‌ترین جنبه استفاده از سیستم روشنایی موتورسیکلت در قسمت جلوی آن به چشم می‌خورد. در این قسمت شما با نور بالا و نور پایین و همچنین مه‌شکن و چراغ بغل و… روبه‌رو خواهید شد.
– نور پایین
غالبا کاربران موتورسیکلت سعی می‌کنند از این نور استفاده کنند. آنها برای روشن کردن سطحی که دارند روی آن رانندگی می‌کنند، از این نور استفاده می‌کنند. خوبی‌اش هم در آن است که مشکلی برای رانندگان یا عابرانی که به سمت موتورسیکلت می‌آیند ایجاد نمی‌کند؛ این‌طور که باعث شود تا چشمان‌شان به واسطه نور زیاد خیره بماند و نتوانند درست ببینند.
– نور بالا
نور بالا هم در بخش روشنایی جلویی موتورسیکلت استفاده می‌شود. البته این نور در مواقعی مورد استفاده قرار می‌گیرد که تردد کم است. این نور چون کنترل نشده بوده و باعث خیرگی چشم کاربران و عابران می‌شود، غالبا توصیه نمی‌شود. تنها اگر شرایطی خاص وجود داشته، توصیه می‌شود که از آن استفاده کنید. همچنین رانندگان از این نور برای علامت دادن به دیگر موتورسیکلتها یا عابران استفاده می‌کنند.
درباره چراغ بزرگ جلو بیشتر بدانیم
طراحی چراغ‌های بزرگ جلو البته استاندارد خاصی ندارند و متناسب با شکل و شمایل هر موتورسیکلت طراحی می‌شوند. یعنی که هر کمپانی برای خودش، طراحی‌های منحصر به فردی دارد. اما در نهایت این‌که سعی می‌کنند طراحی‌های خوبی در مورد این چراغ‌ها داشته باشند، چرا که اولین مواجهه هر کسی با موتورسیکلتها، از ناحیه جلوی موتورسیکلت اتفاق می‌افتد و یک چراغ بزرگ با طراحی بد، می‌تواند حسابی توی ذوق موتورسیکلتبازان بزند.
چراغ‌های بزرگ جلو از دو قسمت اصلی تشکیل شده است. قسمت اولیه آن همان کاسه چراغ است. این کاسه به شکل کره طراحی می‌شود. سطحش را هم جیوه اندود می‌کنند تا نور تولید شده در آن انعکاس خوبی داشته باشد و بیشتر به چشم بیاید. چراغ را هم در مرکز این کاسه طراحی می‌کنند. چراغ با فنر یا حلقه نگه‌دارنده پلاستیکی وصل شده و در جای خود محکم قرار می‌گیرد.
بخش دوم را هم بلوری یا عدسی چراغ می‌نامند. این بخش روی کاسه چراغ قرار گرفته و با کاسه یکی شده است تا گرد و خاک و آب و… وارد کاسه چراغ نشود. این سطح عدسی را منشورهای بلورینی پوشانده‌اند که به منظور مدیریت پرتوهای نور لامپ استفاده می‌شوند.
۲. چراغ مه‌شکن
همان‌طور که از اسمش مشخص است، در هنگامه بارندگی یا مه‌آلود بودن جاده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نور سفید یا زرد، قرار است که سطح جاده را برای شما روشن و مشخص کند تا در سرعت‌های پایین، بتوانید به راه‌تان ادامه دهید. در مسیرهای پیچ در پیچ و هنگامه بارندگی و مه، این چراغ‌ها نقش حیاتی دارند و بدون آنها مشکل بتوان طی مسیر کرد.
درباره چراغ مه‌شکن بیشتر بدانیم
یکی از انواع چراغ موتورسیکلت که در اینجا می‌خواهیم درباره‌اش بگوییم، چراغ مه‌شکن است. تعداد مه‌شکن‌ها معمولا دو تا بوده و در کنار چراغ‌های بزرگ جا خوش می‌کنند. جالب این‌که نور غالبا زردرنگ این چراغ‌ها، در مقایسه با چراغ‌های بزرگ موتورسیکلت در مواقع برف و باران و مه، بیشتر به کار می‌آیند. مخصوصا در بارندگی‌های برفی، چون نور چراغ‌های بزرگ در برخورد با ذرات برف منعکس می‌شود، پس چندان اثری در روشن کردن مسیر نمی‌تواند داشته باشد. برای ایجاد نور غالبا زرد مه‌شکن‌ها، یا باید عدسی و بلوری زرد رنگ در چراغ استفاده شود، یا حباب زرد رنگ روی لامپ چراغ تعبیه می‌کنند تا نور زردرنگ بگیرند. اگر هم موتورسیکلت شما چراغ مه‌شکن نداشته باشد که می‌توانید از مه‌شکن‌های مدل دایره‌ای یا چهارگوش موجود در بازار تهیه و آنها را روی موتورسیکلت سوار کنید.
در برخی از موتورسیکلتها هم معمولا سعی می‌کنند از یک روش دیگر، برای گرفتن نور بیشتر در مواقع بحرانی مثل مه و برف و بارندگی استفاده کنند. آنها چراغ‌های نورافکن را روی سپر یا نقطه مناسب دیگری طراحی می‌کنند. ساختار آنها شبیه مه‌شکن‌هاست، با این فرق که نوری که از آنها گرفته می‌شود سفید رنگ است.
نکته دیگری که بد نیست بدانید این است که در موتورسیکلتهای جدید، معمولا دو چراغ هم در جلوی موتورسیکلت طراحی شده است. اما این‌ها چه کارکردی دارند؟ همان کار مه‌شکن‌ها را انجام می‌دهند، ولی با این تفاوت که کنترلی دارند که در پنل جلویی راننده در کابین جا خوش کرد‌ه‌اند. مدار الکتریکی این چراغ‌ها نیز مستقل از مدارات چراغ‌های بزرگ جلو و دیگر چراغ‌ها مستقل طراحی شده است.
۳. چراغ کنار
در برخی از موتورسیکلتها نیز شاهدیم که از چراغ‌هایی به نام چراغ کنار استفاده می‌شود. البته استفاده از آنها عمومیت ندارد. این چراغ‌ها در هنگام پیچیدن یا تغییر جهت موتورسیکلت، روشن شده و مسیر را برای راننده مشخص می‌کنند. این چراغ‌ها گاهی به چراغ راهنما و نیز گاهی به چراغ دنده عقب وصل شده‌اند تا کارکرد بهتری داشته باشند. معمولا هم این نوع چراغ‌ها روی آینه بغل‌های قرار می‌گیرند. البته در طراحی برخی از موتورسیکلتها هم روی بدنه است.
۴. چراغ گردان
این چراغ هم عمومیت زیادی برای رانندگان نداشته و صرفا برای نیروهای امدادی و امنیتی و پلیس و آتش‌نشانی و شبیه آن استفاده می‌شود. این چراغ‌ها به کاربران موتورسیکلتهای دیگر این پیام را می‌دهد که باید راه و مسیر را باز کنند. این چراغ‌ها غالبا در انواع چراغ‌های گردان تولید می‌شوند. در مدل‌های جدیدتر نیز از سیستم مجهز به چشمک‌زن ال‌ای‌دی استفاده شده است. رنگ‌های مورد استفاده در این چراغ‌ها هم آبی و قرمز و زرد است. در کنار این سیستم، آژیر و آمپلی‌فایر نیز طراحی شده تا کاربران خاص آنها، کنترل بیشتری بر مسیر داشته باشند.
۵. چراغ راهنما
از مهم‌ترین بخش‌های سیستم روشنایی موتورسیکلت باید به همین چراغ‌های راهنما یا چشمک‌زن یا فلاشر اشاره کرد. به چراغ‌هایی گفته می‌شود که در گوشه چپ و راست جلو و عقب موتورسیکلت کار گذاشته شده است. وقتی که قرار است موتورسیکلت در مسیر خود تغییر جهتی بدهد، این چراغ‌ها به کار می‌افتند تا دیگر کاربران موتورسیکلت حاضر در جاده، بتوانند متناسب با آن واکنش نشان بدهند. همچنین هنگامی که خطری در پیش رو مشاهده می‌کنید مانند تصادف یا عبور حیوانات اهلی یا هر مورد دیگری، با روشن کردن چراغ راهنما یا همان فلاشر به موتورسیکلتهای پشت سر علامت می‌دهید. همچنین در مواقع بارندگی و مه و…، از این چراغ‌ها استفاده می‌شود تا دید عقبی‌ها نسبت به شما بهتر باشد.
چراغ راهنمایی الکتریکی اولین بار در دهه اول قرن بیستم بود که ابداع شد. چهار دهه بعد از آن نیز مدل‌های جدیدترش ساخته شد. سپس استفاده از این چراغ‌ها را برای موتورسیکلتسازان اجباری کردند. در کنار این چراغ راهنما، یک سری چراغ‌های راهنمای کناری یا ریپیتر هم داریم که استفاده از آن هم در بیشتر کشورها تبدیل به یک قانون و اجبار شده است.
درباره چراغ‌های راهنما بیشتر بدانیم
یکی دیگر از انواع چراغ موتورسیکلت چراغ راهنماست. چراغ‌های راهنما برای چرخش موتورسیکلت به چپ و راست و برای اطلاع دیگران طراحی شده است. تعدادشان هم دست‌کم باید چهار تا باشد؛ دو تا برای بخش جلویی موتورسیکلت و دو تا هم برای بخش عقب آن. این چراغ‌های چشمک‌زن طراحی شده‌اند تا جلب توجه بیشتری کنند و رانندگان دیگر به راحتی متوجه منظور شما از هنگام رانندگی بشوند. نوری که از این چراغ‌ها می‌گیرند زرد رنگ است و اگر هم طلق روی چراغ بی‌رنگ باشد، همان روش همیشگی به کار می‌رود: اطراف چراغ اصلی، حباب زرد رنگ استفاده می‌کنند.
طراحی این چراغ‌ها نیز می‌تواند مستقل از چراغ‌های دیگر یا به صورت یکپارچه با آنها باشد. همه چیز بستگی به نحوه طراحی سازنده موتورسیکلت دارد. در موتورسیکلتهای جدیدتر از چراغ‌های راهنمای شیک‌تر و مدرن‌تر در اطراف موتورسیکلت هم استفاده می‌شود. این چراغ‌ها روی آینه‌های بغل، گلگیرها و… طراحی شده‌اند. طوری که وقتی موتورسیکلت به چپ یا راست می‌پیچد، تشخیص آن به شدت راحت خواهد بود. در نهایت این‌که طراحان این چراغ‌ها را جایی در موتورسیکلت طراحی می‌کنند که به راحتی و با کمترین زحمت توسط دیگران دیده شوند.
۶. چراغ‌های پلاک موتورسیکلت
هر موتورسیکلتیی در بخش عقب و جلو، مجهز به چراغ‌های پلاک هم هستند. چراغ‌هایی بالا یا طرفین پلاک طراحی می‌شود که هنگام شب، آن را به راحتی قابل خواندن می‌کند. تعداد آنها نیز معمولا دو عدد در بخش جلویی و دو عدد در بخش عقبی موتورسیکلت است. البته باز هم این موضوع بستگی به طراحی دارد و شاید در برخی موتورسیکلتها، تعداد این چراغ‌ها فرق بکند.
۷. چراغ‌های خطر
موتورسیکلتسازان در راستای طراحی سیستم روشنایی موتورسیکلت، چراغ‌های خطر را هم ساخته‌اند. این چراغ‌ها قرار است که در شرایط خاص مثل نور کم، بارندگی، تاریکی، مه، تغییر در حالت و حرکت موتورسیکلت و…، به دیگران این پیام را منتقل کند که این موتورسیکلت در این موقعیت حضور دارد. چراغ‌های خطر روی بدنه و عقب موتورسیکلت نصب می‌شود. در هر سمت موتورسیکلت یکی از آنها را نصب می‌کنند. حالا در بعضی‌ها کاسه چراغ مستقل دارد و در بعضی‌های دیگر با چراغ ترمز، یک‌جا واقع شده است. این دیگر در اختیار سازنده است که چه مدلی را مناسب طراحی موتورسیکلتش می‌داند. طلق استفاده شده در این چراغ‌ها قرمز رنگ است. اگر هم طلق بی‌رنگ به کار رفته باشد، سعی می‌کنند حبابی قرمز رنگ دور چراغ طراحی کنند تا نور قرمز بگیرند.
نکته بعدی هم این‌جاست که تلق چراغ‌های عقب موتورسیکلت در بخشی از موتورسیکلتها یکپارچه طراحی شده که زیبایی خاصی به آن می‌بخشد. در بعضی دیگر از موتورسیکلتها نیز هر چراغ طلق خودش را دارد.
۸. چراغ‌های ترمز
یکی از حیاتی‌ترین چراغ‌های موتورسیکلت را باید چراغ ترمز آن بدانیم. اگر پلیس بفهمد که چراغ ترمز شما اشکال دارد، حتما برخورد تندی با شما خواهد داشت. شما وقتی که در سرعت‌های مختلف و با فاصله‌های مختلف نسبت به موتورسیکلتهای دیگر حرکت می‌کنید، تنها راه درک این‌که موتورسیکلت جلویی چه رفتاری دارد، استفاده از چراغ ترمز است. در غیر این صورت در حالی که موتورسیکلت جلویی ترمز می‌کند، شما متوجه نشده و با همان سرعت تصادف خواهید کرد. این چراغ‌ها از لحظه اقدام به ترمز تا پایان آن روشن می‌مانند.
این چراغ‌ها در بخش عقب موتورسیکلت تعبیه شده و یک یا دو عدد هستند. طلق یا عدسی پیرامون این چراغ قرمز رنگ است. اگر هم طلق بی‌رنگ داشته باشند، باید لامپ‌شان حباب قرمز رنگ داشته باشد تا بتوانند نور قرمز رنگ بگیرند.
نکته دیگر این است که در موتورسیکلتهای جدید، چراغ سومی هم به طراحی چراغ‌های ترمز اضافه شده است که در پایین شیشه عقب موتورسیکلت، وسط آن تعبیه شده است. بدین وسیله دید موتورسیکلتهای عقب نسبت به ترمزهای ناگهانی شما بیشتر خواهد بود و این به امنیت بالاتر سرنشینان موتورسیکلت کمک می‌کند.
انواع مدل‌های لامپ موتورسیکلت
تا کنون درباره چراغ‌های موتورسیکلت و انواع آن و کاربردهایی که دارند خواندید. اما بد نیست کمی هم درباره این‌که خود لامپ موتورسیکلت چه مدل‌هایی می‌تواند داشته باشد بدانید. انواع مدل‌های لامپ موتورسیکلت عبارتند از؛
-
نئون
قدیمی‌ترین مدل‌های چراغ موتورسیکلت است. در این مدل، الکتریسیته از طریق یک رشته فلزی از جنس کروم عبور داده شده و این رشته در خلأ داغ شده و نور تولید می‌کند. چون داخل این حباب اکسیژنی وجود ندارد، گرمای زیاد موجب اشتغال نمی‌شود.
-
هالوژنی
بعد از چراغ‌های نئونی، نوبت به چراغ‌های هالوژنی رسید. بیشتر آشنایی ما با تکنولوژی چراغ‌های موتورسیکلت به لامپ‌های هالوژنی بر می‌گردد. آنها مدلی از لامپ‌های رشته‌ای هستند که هنوز هم کاربرد دارند. این لامپ‌ها از هالوژن در یک حباب شیشه‌ای استفاده می‌کنند که یک رشته تنگستن در آن وجود دارد و ساختار چراغ را تشکیل می‌دهد.
-
زنون
این لامپ‌ها نیز در سال‌های گذشته رواج یافته است. نور بالایی هم می‌توانند تولید کنند. لامپ این چراغ‌ها توسط گاز زنون پر شده است. سپس نور مورد نیاز از قوس الکتریکی ایجاد شده میان دو الکترود تولید می‌شود.
-
ال‌ای‌دی
یکی از رایج‌ترین لامپ‌های موجود در چراغ‌ها همین ال‌ای‌دی هستند. چون در طراحی آنها از لنز و عدسی هم سود برده می‌شود، در نتیجه نور بهتری را می‌توانید بگیرید. این چراغ‌ها وضعیت بهتری نسبت به رشته‌ای‌ها دارند. نحوه نور گرفتن شما در این لامپ‌ها، کلا با لامپ‌های دیگری چون هالوژنی و زنون و… تفاوت دارد.
-
لیزری
در این لامپ‌ها از تکنولوژی لیزر استفاده شده است. با این‌که نسبت به لامپ‌های دیگر ابعاد کوچکتری دارند، ولی می‌توانند به همان اندازه و حتی بیشتر نور تولید کنند. این لامپ‌ها در موتورسیکلتهایی چون بی‌ام‌دبلیو و آئودی و… مشاهده می‌شود. مسافت روشن شده توسط این لامپ‌ها، دو برابر لامپ‌های دیگر است.
چند نکته باقیمانده درباره چراغ موتورسیکلتها
همان‌طور که گفته شد، چراغ‌های موتورسیکلت هم جنبه ایمنی دارند، هم جنبه آگاهی بخشی به دیگران و هم جنبه زیبایی. به همین منظور موتورسیکلتسازان سعی می‌کنند تا آپشن‌های مختلفی را در این زمینه رو کنند. یکی از این آپشن‌ها، اتولایت است؛ به مفهوم استفاده از سنسور نور. به این معنا که وقتی سنسورهای حساس به نور موتورسیکلت شما هنگام غروب یا صبح زود یا تونل یا هوای ابری و تیره و تار و…، احساس کردند که نور کم است و نسبت به نور محیط باید فعال شوند، این امر بدون فرمان شما و به صورت خودکار، چراغ‌ها روشن می‌شوند.
همچنین در موتورسیکلتهای جدید سعی شده از دی‌لایت‌ها نیز استفاده فراوانی شود. اصطلاحا به چراغ روز معروف‌اند. آنها در طول روز و با نوری که تولید می‌کنند، باعث می‌شوند تا توسط رانندگان دیگر بهتر دیده شوند. از دیگر آپشن‌های مرتبط با چراغ‌ها و روشنایی موتورسیکلت، می‌توان به چراغ بدرقه اشاره کرد. بدین ترتیب که اگر چنین امکانی در موتورسیکلتی شما تدارک دیده شده باشد، شما وقتی که موتورسیکلت را خاموش کرده و قصد خارج شدن از آن را داشتید، دکمه یا اهرم در نظر گرفته شده را می‌زنید. سپس سی ثانیه تا لحظه‌ای که به خانه‌تان برسید، نور موتورسیکلت مسیر را برای شما روشن خواهد کرد. همچنین چراغ‌های تطبیقی هم در بعضی از موتورسیکلتها ایجاد شده است. این چراغ‌ها در پیچ‌ها و هنگام دور زدن، وقتی که فرمان را می‌چرخانید، زاویه گرفته و فضای مقابل شما را روشن می‌کنند تا نور بیشتر و متمرکزتری داشته باشید.
چراغ زیر موتورسیکلت
چراغ زیر موتورسیکلت معمولا برای موتورسیکلتهای لوکس و لاکچری است و الزامی برای استفاده از آنها توسط شرکت‌های موتورسیکلتسازی وجود ندارد. به چراغ خوشامد گویی هم معروف است. وقتی موتورسیکلت را روشن می‌کنید، این چراغ‌ها پیش پای شما روی سطح زمین را روشن می‌کنند. از دیگر آپشن‌های موتورسیکلتهای جدیدتر می‌توان به چراغ چرخ ها اشاره کرد که موقع حرکت کردن در موتورسیکلت به کمک شما می‌آید.
منبع: باشگاه موتور سواران ایران
